Op 22 november aanstaande organiseert de bdKO een masterclass ‘Boardroom Dynamics’, over de rolverdeling en samenwerking tussen directeuren in de kinderopvang en hun Raad van Toezicht. Wij gingen in gesprek met ervaren specialist op dit vlak in de gezondheid- en welzijnssector en docent van deze masterclass voor een sneak-preview.

Als interim directeur en later interim bestuurder of strategische adviseur bij diverse grote Nederlandse ziekhuizen, bloedbanken en zorgorganisaties, staat de teller voor Hans Hoek al op 35 jaar ervaring. 33 jaar geleden leidde dit tot de oprichting van zijn bedrijf C3 adviseurs en managers, dat zich specialiseert in de gezondheid- en welzijnssector. Inmiddels heeft hij de bestuurdersrol achter zich gelaten en richt hij zich nu op het adviseren bij governance vraagstukken bij fusies en herstructureringen, zet hij zich in om de samenwerking tussen Raden van Toezicht en directeur-bestuurders te verbeteren, en deelt hij middels workshops en masterclasses zijn opgedane expertise. Eind jaren ’90 initieerde hij daarnaast een commissie om de eerste governance code voor de gezondheidszorg op te stellen en promoveerde hij in 2007 op de complexiteit die hierbij komt kijken. Als iemand weet hoe de rollen tussen het bestuur en toezicht verdeeld zijn – of betergezegd: verdeeld zouden moeten zijn – en hoe beide partijen op de meest effectieve wijze kunnen samenwerken dan is het Hans Hoek wel.

Een blik op de ontwikkeling

Toen eind vorige eeuw de Raad van Toezicht geïmplementeerd werd in de gezondheids- en welzijnssector bracht dat uitdagingen met zich mee.

Hans beschrijft dit als ‘oude wijn in nieuwe zakken’, waar de regenten toezichthouder werden en de directeur de rol van het bestuur innam. Dit terwijl zij zich exact bleven gedragen zoals zij altijd hadden gedaan. De jaren daaropvolgend is de rolverdeling tussen beiden stap voor stap geprofessionaliseerd en ziet Hoek dat er de afgelopen jaren flink wordt geïnvesteerd in een beter samenspel. Ook komt er – naast het op orde hebben van de financiën – steeds meer oog binnen de Raad van Toezicht voor de realisatie van het doel en de visie van de desbetreffende organisatie.

Complexiteit in besluitvorming

Echter blijft het een lastige constructie, geeft Hoek aan. Platgezegd is het bestuur de baas en vormt het toezicht een beperking van deze regie. Daarnaast maken de verschillende rollen en bijbehorende verschuivingen in macht de werkwijze complex. De verhouding tussen de Raad van Toezicht en de (directeur-)bestuurder is hybride. Bij het toezicht en het advies van de Raad van Toezicht is er gelijkwaardigheid. Ongelijkwaardig is de verhouding als de Raad van Toezicht sancties treft door aan bestuursbesluiten goedkeuring te onthouden of bij een crisis de (directeur-)bestuurder te ontslaan. Inzicht in het spel binnen de Raad van Toezicht én tussen de (directeur-)bestuurder en de Raad van Toezicht kan de samenwerking versterken en de functie als (directeur-)bestuurder vergemakkelijken.

De rol van de (directeur-)bestuurder binnen de dynamiek is geen makkelijke. Hoek geeft aan dat het een mix is van politiek, het realiseren van ordelijkheid binnen de organisatie en een verbindende rol door iedereen betrokken te houden in het beleid en de redeneringen. Een belangrijk aspect binnen Boardroom Dynamics is daarmee de inrichting van de besluitvorming. Dit proces is terug te brengen naar het BOB-model: Beeldvorming over de mogelijkheden, gevolgd door Oordeelvorming over de mogelijkheden en eindigend bij de daadwerkelijke Besluitvorming. De (directeur-)bestuurder heeft de verantwoordelijkheid en doet er verstandig aan om bij elk plan te bepalen in welke stappen de Raad van Toezicht een rol zou moeten spelen om tot succes te komen. Is het voldoende om enkel de besloten strategie te presenteren om vervolgens een ja of een nee te ontvangen, of is het een complexe keuze en daarom slimmer om het toezicht in meerdere bijeenkomsten te betrekken in het ontwikkel- en denkproces? Dit laatste maakt dat zij al eerder advies kunnen uitbrengen en dieper inzicht krijgen in de mogelijke en uiteindelijk gemaakte keuze en op basis daarvan wellicht anders oordelen. Zonder hen te betrekken kunnen de plannen waar (directeur-)bestuurders maanden aan hebben gewerkt worden afgekeurd, terwijl dit door verandering in de inrichting van het besluitvormingsproces wel eens anders had kunnen zijn.

Een mix van theorie en praktijk voor persoonlijk inzicht

Hoek neemt de deelnemers van de masterclass mee in de rollen en taken van het bestuur en de Raad van Toezicht en toont hoe het samenspel tussen bestuur en toezicht op verschillende wijzen kan verlopen. Hierbij komen theorie en diverse modellen aan bod en is er speciale aandacht voor praktijkvoorbeelden. Het liefst afkomstig van de deelnemers zelf. Daarnaast brengt hij zelf voorbeelden uit zijn adviespraktijk in en maakt hij gebruik van actuele governance kwesties. Zolang er tijdens de masterclass maar samen gespard en gediscussieerd kan worden over de dynamiek in bestuur en toezicht en hoe dit beter kan. Te denken valt aan recente, door geschillen uiteengevallen besturen en raden van toezicht, of bijvoorbeeld de recente handelingen van de overheid rond de stikstof plannen. Het kabinet bekeek in deze situatie meerdere mogelijkheden, maar presenteerde enkel het gekozen plan. Was het niet slimmer geweest om met de boeren in gesprek te gaan over de verschillende scenario’s en hen mee te nemen in het besluitvormingsproces? Had dit de huidige problemen niet kunnen voorkomen?

Hans stelt zich ten doel om – zoals hij het omschrijft – de luiken van de deelnemers opnieuw te openen. Om, wetende wat de theorie aangeeft, de praktijk uitwijst en wat de ervaringen van andere (directeur-)bestuurders binnen de kinderopvang zijn, met een kritisch oog op eigen handelen en rijk aan inspiratie weer naar huis te vertrekken.

Meer weten over de bdKO workshop Boardroom Dynamics met Hans Hoek? Klik hier.