Verslag rondetafelgesprek directe financiering kinderopvang 2-9-2015

Afgelopen woensdag 2 september vond een rondetafelgesprek plaats tussen de vaste leden van de commissie SZW en vertegenwoordigers van de branches kinderopvang, gastouders, ouders, uitvoeringsinstanties DUO en belastingdienst, de ING-bank en de VNG. De MOgroep als dé vertegenwoordiger van de peuterspeelzalen was niet uitgenodigd, maar had wel haar position paper onder de aandacht gebracht van de Kamerleden.

De vaste leden van commissie SZW (CDA, VVD, PvdA, D66, GL, SP) leken niet onder de indruk van de positionpapers van de branches kinderopvang en gastouders om niet over te gaan tot een nieuwe financieringssysteem, maar het bestaande toeslagensysteem van de belastingdienst te handhaven en te verbeteren. In juni heeft de Tweede Kamer besloten een nieuwe systeem te gaan invoeren, dat eenvoudiger en minder fraudegevoelig moet zijn dan het huidige systeem. De branches uit de kinderopvang pleiten vooral om de ouder centraal te stellen en niet het systeem. In het nieuwe systeem moeten ouders meer stappen maken om een aanvraag te doen en hun kind te plaatsen. Bovendien hebben de ondernemers geen directe relatie meer met de klant en de facturering loopt dan via DUO. Als een ouder niet betaalt, dan stopt de uitkering aan de ondernemer. Een groot liquiditeitsprobleem ontstaat dan voor de ondernemers, aldus de branches.

Boink vindt dat het huidige systeem niet goed heeft gefunctioneerd, 80 % van de toeslagen moest achteraf worden gecorrigeerd. Ouders snappen daar niets van en komen vaak in de financiële problemen. Boink heeft de houding van de belastingdienst ook altijd erg star gevonden en niet bereid tot maatwerk bij probleemgevallen. Zij pleit ervoor om een voorzichtige invoering te bewerkstelligen, met pilots en proefdraaien. En het systeem moet zowel voor ouders als ondernemers goed en eenvoudig functioneren. Boink vond het ook jammer dat de sector van de peuterspeelzalen niet was vertegenwoordigd aan de ronde tafel.

Het landelijk gastouderbureau wees nog op de positie van meer kwetsbare ouders, die niet digivaardig zijn en ook meer persoonlijk geholpen moeten kunnen worden. Ook zij pleitte voor verbetering van bestaand systeem. Alle partijen pleiten wel voor een vastgesteld inkomen (T- 2 jaar is vastgesteld inkomen) zodat ouders niet later voor onverwachte vorderingen komen te staan. Een duidelijke vangnet constructie moet er wel komen als ouders in die twee jaar minder gaan verdienen, aldus de stichting voor werkende ouders. De Kamerleden vroegen zich vooral af hoe je het systeem straks toch kunt verbeteren. Welke aanbevelingen zijn hierover: de partijen in de eerste ronde wezen vooral op: duidelijke communicatie en taalgebruik naar ouders, stem het systeem goed af met het veld, experimenteer samen, vermijd een te groot debiteuren risico voor ondernemers, door afspraken te maken met DUO over ouders die niet (direct) betalen, maak afbetalingsregelingen.

Gastouderbureau Via viela adviseerde vooral minder inkomensgroepen te hanteren zodat het ook eenvoudiger wordt voor ouders en het systeem. De branches hebben ook angst dat het nieuwe systeem weer meer kosten met zich meebrengt terwijl de sector financieel nog erg zwak is en weinig mogelijkheden heeft tot financiering vanuit het bankwezen.

D66 maakte zich wel zorgen over de privacy als gegevens van ouders over inkomen direct bij ondernemers komen te liggen. Boink pleitte er vooral voor dat de fouten niet automatisch altijd bij de ouders verhaald moeten worden. Vaak is er geen sprake van fraude, maar van verkeerde verstrekken van gegevens en terugbetalingsregelingen. De partijen adviseerden de Kamerleden vooral om regelmatig de ontwikkeling van het systeem te evalueren met de partijen. De Kamerleden leken hier gevoelig voor te zijn

In de tweede ronde spraken DUO, de belastingdienst, BDKO, de ING Bank en de VNG. DUO maakte direct duidelijk dat zij in staat zijn dit systeem te kunnen ontwerpen en uitvoeren. zij hebben ervaring met verschillende inkomensgroepen en uitkeringen. Zij willen dit wel graag met de branches gaan ontwikkelen en uitproberen. Liefst zonder tijdsdruk zodat alles rustig kan worden ingevoerd met goed test mogelijkheden.

De belastingdienst meldde dat zij sinds de invoering van de toeslagen sinds 2005 veel ervaringen hebben opgedaan met dit ingewikkelde systeem. Voor De BD wordt het lastig als zij straks ook instellingen moeten gaan financieren. Daarom lijkt het haar beter dit over te laten aan een andere instelling als DUO.

De ING Bank ziet vooral nadelen in het nieuwe systeem, vooral op gebied van liquiditeit en risico voor de ondernemer. De relatie ouder –instelling verdwijnt en er komt een uitvoeringinstantie tussen als het gaat om de uitbetaling. Waarom complexer maken? Zij pleit voor eenvoudig digitaal systeem, betalingsgarantie van DUO aan ondernemer, een lokaal debiteurenbeheer en gescheiden betalingsverkeer.

Jolanda Rikkers van BDKO pleitte vooral voor een pragmatische insteek, betrek medewerkers uit de sector bij de ontwikkeling ervan, zorg voor flexibiliteit zodat ook maatwerk kan worden geleverd, bijvoorbeeld bij spoedplaatsen van zorgkinderen. En zorg voor een eenvoudige communicatie en duidelijk taal met de orders.

Tot slot pleitte Rene Peeters van de VNG voor een ‘’onhold’’ van de invoering en te overwegen of dit niet beter straks kan aansluiten bij de ontwikkelingen op het brede sociale domein, waar kinderopvang, peuterspeelzalen steeds dichter bij de gemeente komen, ook qua financiering. De Kamerleden merkten op dat er veel uitvoeringsvragen zijn, maar dat teruggaan naar de tekentafel geen optie lijkt. Beter om samen aan de slag te gaan , zonder teveel tijdsdruk en met heldere doelen voor ogen voor ouders en ondernemers. Als laatste sprak DUO samenvattende de zin uit: laten we vooral samen de uitwerking beetpakken.